VỀ VỚI TRẠM XÁ Y14

Chuyên mục

19/02/2025

Để chuẩn bị kỷ niệm 70 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955 – 27/2/2025), đoàn công tác của Trung tâm y tế huyện vừa về khảo sát Trạm xá Y14 để chuẩn bị cho chương trình kỷ niệm sắp tới; cùng đi có bác Nguyễn Văn Tòng - người đã từng công tác ở trạm xá vào những năm ấy.

Sau khoảng 3 km đi bộ đường rẫy chúng tôi đã đến Trạm xá Y14 – mật danh của trạm xá huyện Sơn Hòa được thành lập năm 1964, đóng tại Trại Cháy, xã Sơn Xuân. Khi mới thành lập Trạm xá Y14 do y tá Huỳnh Thị Nguyệt Thanh và y tá Lê Xuân Diệp phụ trách.

Thời gian chiến tranh, do nằm ở trung tâm vùng giải phóng nên nơi đây bị địch càn quét, đánh phá liên tục, phải thường xuyên di chuyển nhiều nơi để phục vụ công tác khám, chữa bệnh như Hố Đá, Hố Chuối, Nhà Di, cây Da Tràm…, trong đó thời gian đóng ở Hố Đá là lâu nhất. Số lượng bệnh binh thu dung thường vượt quá số giường, điển hình là trận đánh Gò Thì Thùng giữa trung đoàn Hưng Đạo từ miền Bắc mới vào với sư đoàn không vận số 1 của Mỹ (sư đoàn 173) số lượng bệnh binh lên đến 80 người.

Vì điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuốc men thiếu thốn, cán bộ, nhân viên trạm xá tự pha chế thuốc, sưu tầm tìm kiếm các loại thảo dược về để bào chế phục vụ công tác điều trị như nấu lá trầu không, vỏ bằng lăng để rửa vết thương; điều trị sốt rét bằng cây trường sơn; điều trị trật khớp bằng cây dạ cầm;…

Khi địch càn quét, mặc dù lực lượng cứu thương của trạm có nhiều phụ nữ nhưng họ vẫn cõng thương bệnh binh an toàn vượt đèo dốc và chăm sóc thương binh chu đáo, an toàn.

Ngoài nhiệm vụ chính, cán bộ nhân viên trạm xá còn tổ chức lực lượng tham gia làm tốt công tác, cảnh giới, bảo vệ lực lượng, thương bệnh binh; vừa vận động quần chúng nhân dân tham gia đấu tranh chính trị với quân địch, vừa tăng gia sản xuất đảm bảo việc cung cấp lương thực, thực phẩm nuôi mình và nuôi thương bệnh binh.

Theo lời kể của bác Nguyễn Văn Tòng “nơi đây là một khu gộp đá, buồng điều trị được làm dã chiến bằng cách đào một căn hầm chữ nhật với diện tích khoảng 2m x 6m, phía trên được che tạm bằng những tấm nilon của các chiến sĩ”.

“Thương bệnh binh được nằm trên những chiếc võng cột ở trong hầm, vừa chật chội lại thiếu ánh sáng. Mặc dù điều kiện phục vụ vô cùng khó khăn, thiếu thốn lại bị địch càn quét liên tục nhưng tinh thần phục vụ thương bệnh binh của cán bộ Trạm xá Y14 không một lúc nào lơ là, một lòng một dạ theo cách mạng”.

Vượt qua mọi khó khăn, với phương châm tự lực cánh sinh “con người tại chỗ, phương tiện tại chỗ, sản xuất tại chỗ”, cán bộ y tế đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu rất nhiều trận đánh lớn nhỏ; nuôi dưỡng, cứu chữa hàng trăm thương bệnh binh, cán bộ, nhân dân vùng đóng quân, vận chuyển hàng ngàn ký lương thực, thực phẩm, thuốc men, dụng cụ y tế… Nhiều cán bộ nhân viên Trạm xá Y14 đã chiến đấu, hy sinh tánh mạng hoặc một phần thân thể của mình để đem lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho thế hệ hôm nay, trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước có 8 đồng chí hy sinh.

Trong chuyến đi lần thứ hai đặt tấm bảng TRẠM XÁ Y14, nhân kỷ niệm ngày 27/02/2005, đồng chí Nguyễn Đình Tùng – nguyên Bí thư Huyện ủy Sơn Hòa đề nghị “Các đồng chí ngày nay hãy làm tốt hơn nữa công tác chữa bệnh cứu người, có như thế các đồng chí mới xứng đáng là những người thầy thuốc Xã hội chủ nghĩa, biết tri ân và tôn trọng truyền thống vẻ vang của những người đồng nghiệp năm xưa”.

Công trình vừa mới được cán bộ, nhân viên Trung tâm y tế huyện sửa chữa, trùng tu vào ngày 2/9/2024. Bác Nguyễn Văn Tòng mong muốn lãnh đạo các cấp, các ngành tiếp tục quan tâm và công nhận trạm xá Y14 là “Di tích lịch sử cấp Tỉnh” để nơi này không chỉ là điểm đến của cán bộ ngành Y mà còn là điểm đến của người dân, du khách gần xa./.

Lý Tâm